Kayseri´de, TSK´dan emekli olduktan sonra vermikompost üretimine başlayan Şaban Kozan, "Vermikompost üretiminde ´üretimi nerede yapsam?´, ´yerde mi akış sisteminde mi?´, ´akış sisteminin maliyeti ne olur, yer sisteminin maliyeti ne olur?´, ´yer de üretmenin dezavantajı nedir, akış sisteminde üretmenin dezavantajı nedir?´ gibi sorulara cevap arayarak 1,5 yılı aşkın bir sürede vermikompost üretiminde tüm sistemleri denedik. Denemeler sonucunca elde ettiğimiz tecrübelere dayanarak bir çıkarımda bulunup tesisi kurduk" dedi.
En az maliyetle, solucanlara optimum şartlar sağladıklarını ve üretilen vermikompostun kaliteli olduğunun altını çizen Şaban Kozan, "Drenajlı yer sistemini beton zeminler üzerinde kapalı alanlarda üretim yapacak üreticiler düşünülerek tasarlandı. Sistemi kısaca tarif edecek olursak; öncelikle kafamızda tasarladığımız ölçülerde 3 sıra briket kullanarak 30 m alan tasarladık. Eni 120-130 cm´yi geçmeyecek şekilde, boyu ise istenilen ölçüde olabilecek şekilde hazırlanabilir bir sistem. Briketleri dizerken de iç ortamdaki fazla suyu atacak tahliye borularını 2 metre arayla sistemin altına yerleştirdik. Briketle çevrili alan içerisindeki beton zemin üzerine %10-20 eğimle akışı sağlayacak şekilde beton döktük. Bu beton fazla suyun tahliye borularına ulaşmasını kolaylaştırıp, göllenme yapmaması için gereklidir. Sistemin alttan havalanmasını sağlamak amacıyla eğimli zemin üzerine 6 -7 cm iri çakıl taşları yerleştirdik. Son olarak da sık dokulu sera örtülerini bu çakıl taşının üzerini tamamen örtecek şekilde serdik. Solucan gübresinin ve mamasının taş aralarına elenmesini önleyip, hava sirkülasyonunu sağlamak için bu örtü önemli ve gereklidir" diye konuştu.
Kozan, "Drenajlı yer sistemini tüm üreticilere öneriyorum. Çünkü maliyeti az, kolay temin edilebilen malzemelerden üretiliyor, yapımı basit ve solucanların çok sağlıklı olduğu bir ortam sunuyor. Çok paralar verilerek kurulan otomatik vermikompost reaktörleri gibi üretim kapasitesi fazla ve elde edilen ürünün kalitesi yüksek bir sistemdir. Üretime yeni başlamış üreticiler de kritik ve tehlikeli anlarda; örneğin nem oranının fazla olduğu zamanlarda tahliye imkanı sağlayan veya solucan yataklarında yanlış yemleme sonucu oluşan havasız ve oksijensiz ortam için doğal havalandırma imkanı veren briket malzemeden üretilen bu sistemi tüm üreticilere tavsiye ediyorum" ifadesinde bulundu.
Amacının bu sektöre girmeyi düşünüp kurulum ve malzeme masraflarından dolayı vazgeçen insanların bu sistemi kullanarak az maliyetli ve yüksek kaliteli üretim yapmasını sağlamak olduğunu belirten Kozan, drenajlı yer sisteminin düşük maliyetle kurulabileceğini ve yığın şeklinde yapılacak üretime nazaran daha kaliteli bir üretim elde edileceğini dile getirdi. "Yığın şeklinde yapılacak üretimde drenaj şansı olmadığından fazla su zamanla patojenlerin birikmesine ve çoğalmasına zemin hazırlıyor. Bu nedenle oluşan gübre de kaliteli olmayacak ve ikinci bir olumsuzlukta solucanlar yığının her yerine homojen dağılamadığı için tam olarak mamayı işleyemeyecek ve dolayısıyla düşük kaliteli ve analizde düşük parametrelere sahip gübre üretilmiş olacak" diyen Kozan, "Ülkemizde toprağımızın ve tarımın geleceği için son derece önemli tarımsal bir girdi olan vermikompostun; gerek ekonomik ,gerek ekolojik, gerek sürdürülebilir tarıma olanak tanıması ,iyi tarım uygulamasını desteklemesi açısından son derece önemlidir. Bu noktada biz üreticilere büyük görevler düşmektedir. Öncelikli olarak maliyetimizi düşürerek uygun fiyatlara çiftçimize ürünü sunmalıyız ve ürettiğimiz ürünleri de en iyi koşullarda ve uygun sistemlerde üreterek etkinliğini en iyi noktaya çıkarmalıyız" şeklinde konuştu.
"Solucan gübresi; toprağın hem fiziksel, hem kimyasal hem de biyolojik yapısını düzenleyip; toprağa kaybettiklerini yeniden kazanma şansı sunan, doğadaki en saf, en etkili gübredir" diyen Kozan "tarlanda ne varsa, ürününde de o vardır" sloganından yola çıkarak çiftçilere, yüzde 100 organik solucan gübresi kullanmalarını tavsiye ettiğini bildirdi. (İHA)